Doğum Günün Kutlu Olsun!

19 Mayis, Ulu onder Mustafa Kemal Ataturk’un, bagimsizlik ve kurtuluş mucadelesi icin 19 Mayis 1919’da Samsun’a ciktigi gundur.  Işte o gunun uzerinden gecen 91 yilin ardindan 19 Mayis Ataturk’u Anma ve Genclik ve Spor Bayrami, yurdun dort bir yaninda her zamanki gibi buyuk bir coşkuyla kutlaniyor. Biz de Kurtuluş Savaşi’nin başlangici ve Mustafa Kemal Ataturk’un dogum gunuyle  ilgili tarihi ayrintilari sizlerle paylaşmak istedik.

Araştirmaci yazar Baki Sarisakal’in anlatimlarindan derlenen bilgilere gore, bolgede asayişi saglamasi icin 9. Ordu Komutani olarak gorevlendirilen Mustafa Kemal, kurtuluş mucadelesi planlariyla ve beraberindeki 55 maiyetiyle bir cuma gunu ogleden sonra “Pandarme” adli gemiyle Samsun’a dogru yola cikar.

Firtinali bir pazartesi gunu Samsun sahiline demir atan ve bilinen adiyla Bandirma Gemisi’ndeki Mustafa Kemal ve arkadaşlarini ilk olarak Havuzlu Ismail’in kullandigi sandalla Kurmay Binbaşi Mahmut Ekrem Bey karşilar.

Guvertede bulunan Mustafa Kemal’in yanina giden Mahmut Ekrem Bey selam verir ve “Hoş geldiniz Paşam” diyerek Mustafa Kemal’i Samsun’da ilk karşilayan kişi olur.

Mustafa Kemal’in Samsun’a Cikişi

Kurtuluş Mucadelesi’ni başlatacak olan Mustafa Kemal’i karaya ise Karakaş Mustafa lakapli kayikci cikarir.

Ayakta Kalan Tek Iskele

Mustafa Kemal ve arkadaşlari Samsun’a ilk adimlarini Reji Iskelesi’nden atarlar. Birinci Dunya Savaşi’nda Ruslar tarafindan kentin butun iskeleleri bombalanmiş ancak bir tek Fransizlara ait Reji Iskelesi saglam kalmiştir.

Samsun Reji Iskelesi

Fransizlar o donemde Samsun’da kurulu bir fabrikada (reji) sigara uretmektedirler. Iskele’nin adi bu nedenle Tutun Iskelesi olarak da gecmektedir.

Samsun Reji Fabrikasi

Konaklama

Mustafa Kemal ve arkadaşlari kalabalik olduklari icin tek otele yerleştirilemezler. Ataturk ve bir grup maiyetiyle birlikte Jean Ionnis Mantika’ya ait olan “Mantika Palas”a yerleştirilirler. Digerleri ise bugunku Samsun Ticaret ve Sanayi Odasi’nin yerinde bulunan o zamanki Karadeniz Oteli’nde kalirlar.

Mantika Palas (Mintika Palas)

Mantika Palas, uzun yillar “Mintika Palas” olarak adlandirilmiş ve gunumuzde Gazi Muzesi olarak kullaniliyor.

Gazi Muzesi (Mantika Palas)

19 Mayis Kutlaniyor

Mustafa Kemal’in Samsun’a cikişi ve Kurtuluş Mucadelesi’ni başlatişi Cumhuriyetin ilanindan sonra 1938 tarihine kadar “Gazi Gunu” adiyla Samsun’da yerel olarak kutlanir. Daha sonra ise Ataturk’un Milli Mucadeleyi başlatmak uzere 19 Mayis 1919’da Samsun’a ayak basmasi 20 Haziran 1938’de cikarilan bir kanunla milli bayram olarak kabul edilir.

Bugunku kutlamalarin temelini oluşturan beden egitimi ve spor gosterilerini ise Turkiye’de ilk kez 12 Mayis 1916’da erkek ogretmen okulu ogrencileri yapmişlar, daha sonra bu gosteriler bir gelenek haline getirilmiş.

19 Mayis Kutlamalari

1938’de 19 Mayis’in “Genclik ve Spor Bayrami” olarak kanunlaşmasindan sonra ise bu gosteriler de resmi bayram gunune alinmiş, daha sonra kutlamalar 19 Mayis Ataturk’u Anma ve Genclik ve Spor Bayrami adi altinda gercekleştirilmeye başlanmiştir.

Dogum Gunu ve Samsun

Samsun icin ayri bir onemi olan “19 Mayis” her yil kentte ceşitli etkinliklere sahne oluyor. Ozel bir kutlama programi gercekleştirilen Samsun’da 25 Mayis tarihine kadar devam eden festival niteligindeki kutlamalarda acik hava konserleri, işik gosteriler, yarişma, panel, konferans, sergi, tiyatro, şiir dinletisi, defile ve ceşitli sportif faaliyetler yer aliyor.

Ataturk’un 2009 Yilindaki Dogum Gunu Pastasi

19 Mayis akşami ise Cumhuriyet Meydani’nda Ataturk icin dogum gunu pastasi kesiliyor. Bir kac yildir surdurulen bu gelenek, 1936 yilinda Ingiltere Buyukelciligi’nin, Kral 8. Edvard’in tebrik amaciyla bilgi edinme istegiyle Dişişleri Bakanligi’na yaptigi başvuru uzerine verilen resmi yanitta Ataturk’un dogum tarihi “19 Mayis 1881” olarak gosterilmesi dolayisiyla gercekleştiriliyor.

Bandirma Vapuru

19 Mayis denilince ilk akla gelen isim olan Bandirma Vapuru’nun orijinal planlari kullanilarak inşa edilen birebir kopyasi ise bugun Samsun sahilinde muze gemi olarak ziyarete acik tutuluyor.

Bandirma Vapuru

2000 yilinda yapimina başlandiktan sonra 3 yil once tamamlanarak Dogu Park’ta duzenlenen alanda ziyarete acilan muze gemi Bandirma Vapuru ozellikle 19 Mayis Ataturk’u Anma ve Genclik ve Spor Bayrami nedeniyle kente gelen ziyaretcilerden buyuk ilgi goruyor.

Yeni yapilan Bandirma Vapuru

Kaynaklar
1. 19 Mayis 1919 Mustafa Kemal Samsun’da